Samen tekenen, kletsen en overleggen
Zonnetjes, blauwe luchten, sneeuwpoppen, rendieren, ijsbanen en de mooiste sneeuwvlokken die je kunt bedenken; er wordt een winterfeestje gecreëerd in Meerstate in Heemskerk. Om warm te blijven worden er ook grote mokken chocolademelk getekend. Natuurlijk met slagroom, Syb Zonneveld maakt er helemaal een feest van. „Kijk ik heb op de slagroom ook nog een blauwe bes getekend.”
Redactioneel Noord Hollands Dagblad - Dagblad Kennemerland
Verslaggeving: Mitzie Meijerhof. Fotografie: Mitzie Meijerhof en Mirjam de Croo
Het project ’Tafeltekenen met senioren’ is woensdagochtend goed voor zo’n achtentwintig meter winterfeest. Vier stroken van zeven meter liggen vastgeplakt op de tafels in een vertrek van Meerstate. Leerlingen van groep 5 van de St. Leonardusschool en bewoners van het zorgcentrum tekenden gezamenlijk de winter waar iedereen van droomt. Honderden kleurpotloden, stiften en wascokrijtjes liggen op de lange tafels waar gezellig gekletst en getekend wordt.
Het evenement is bedoeld om kinderen en ouderen uit zorginstellingen met elkaar in contact te brengen. De bewoners van verschillende zorginstellingen, van wie het merendeel lijdt aan een vorm van dementie, worden uitgedaagd om mee te doen. En als ze dat niet meer kunnen, zitten ze er gewoon bij. De bijeenkomsten worden begeleid door verschillende beeldend kunstenaars. Zij nodigen de kinderen en senioren uit om samen over een bepaald onderwerp of thema te tekenen en te praten.
Achter de tafels zitten leerlingen, bewoners, juffen, dames van de activiteitenbegeleiding van Meerstate, kunstenaars van Heel Heemskerk Tekent en organisator Mirjam du Cloo directeur van Cultuurhuis Heemskerk. Ze zijn er allemaal om te praten en te tekenen. „Verbinden, daar gaat het om. De leerlingen komen in contact met mensen waar ze normaal gesproken niet mee in contact komen. Er zijn mensen bijvoorbeeld met niet-aangeboren hersenletsel. Samen tekenen, kletsen en overleggen leveren mooie gesprekken op”, aldus Du Croo.
Voor het tekenevenement is gekozen voor groepen 5, 6, 7. „Scholen konden erop inschrijven. Voor kinderen in de lagere groepen is dit nog te ingewikkeld. Groep 8 vindt tekenen met oudere mensen in de regel gewoon stom. De leerlingen in 5, 6 en 7 zijn nog een soort van onbevangen. We hebben nu op meerdere locaties getekend en het is overal even geslaagd”, legt kunstenares Nanneke Bastiaan uit.
Dat er voor een thema is gekozen, heeft een reden legt kunstenaar Ruud van Zon uit: „In het begin is het nog wat stil en onwennig, als iedereen door elkaar aan tafel gaat zitten. Sommige vinden het lastig om gewoon maar te gaan tekenen. Die weten dan niet wat ze moeten maken, als er een thema is, gaat iedereen direct aan de slag of even met elkaar overleggen.”
Dirk Weeshoff is bewoner van Meerstate. Hij krijgt er duidelijk energie van, een andere bewoner tegenover hem niet, die is even in slaap gedommeld en ook dat is geen probleem. Weeshoffs rolstoel staat geparkeerd tussen twee leerlingen. Hij geniet zichtbaar van de dynamiek in het vertrek. „Het is de tweede keer dat ik mee doe. Ik vind het geweldig om samen met de kinderen te gaan tekenen, krijten en praten. De eerste keer was in de kerstperiode, toen was dat het thema. Nu is het winter, ook leuk om mee aan de slag te gaan.”
Syb Zonneveld en Steff Veenboer zitten naast de vrolijke man in de rolstoel. Voor hun neus ligt een winterlandschap waarin een ijsbaan de hoofdrol speelt. „We hadden anders gymles gehad, dit is in plaats van de gymles. Gelukkig houden we van tekenen”, zeggen de jongens. „Dit is heel leuk om te doen, al moesten we wel een stuk lopen, hoor.”
Er vinden mooie gesprekken plaats aan de tafels. Ruud van Zon: „Kinderen vragen wel eens wat ze tegen de bewoners moeten zeggen. Dan helpen we ze even op gang met simpele vragen als: Hoe heet u?, Heeft u kinderen?, Wat is uw lievelingskleur of uw lievelingseten? Daarna gaat het vanzelf. Ook bijvoorbeeld bij Naud Glorie en zijn tafeldame. „Die mevrouw met wie ik aan tafel zat, vertelde dat haar hondje dood was en dat ze een kleinkind heeft van 2,5 jaar oud die al een high five kan geven en een box.”
Janette de Bruin is van de activiteitenbegeleiding van Meerstate. „Dit is een ontzettend leuke toevoeging. We doen al heel veel met onze bewoners, maar samen met kinderen iets doen vinden bewoners heel erg leuk. Sommige actief, anderen kunnen door omstandigheden niet tekenen, maar vinden het wel fijn om er aan tafel bij te zitten. Trouwens, wij als begeleiders worden hier ook heel erg blij van.”
Dit schooljaar konden basisscholen voor het eerst intekenen op het project ’Tafeltekenen met senioren’. Het was meteen een succes. Leerlingen van Het Avontuur, De Ark en de St. Leonardusschool zijn inmiddels aan de beurt geweest. Doordat het Cultuurhuis gebruik kon maken van het resterende budget van ’Heel Heemskerk Tekent’, een initiatief dat jarenlang tekenactiviteiten organiseerde, konden de scholen voor een relatief laag bedrag per groep meedoen.
Leerlingen worden op school door hun eigen groepsleerkracht voorbereid op de workshops, onder meer door het thema dementie te bespreken. Juf Puck van der Aa heeft dat ook gedaan. Leerlingen krijgen te horen dat dementie verschillende stadia en uitingsvormen heeft en dat dat ook te herkennen is in verschillend gedrag: sommige mensen met dementie zijn vrolijk en praten veel (soms ook onsamenhangend). Maar sommigen zijn ook stil en wat teruggetrokken en reageren niet echt. Voor de kinderen kan dit nieuw zijn en ook verwarrend, maar het is fijn als ze weten dat het juist voor deze mensen heel belangrijk is dat ze contact met kinderen hebben.
Cultuurhuis Heemskerk werkt sinds een jaar intensief samen met Viva! Zorggroep in het project ’dagbeweging’. „Dat is een project met verdiepend cultureel aanbod voor thuiswonenende senioren die naar de dagbesteding gaan. Dit project sloot daar mooi op aan, maar nu dus voor een andere doelgroep: de bewoners van de zorglocaties zelf. De tekenevenementen St. Leonardusschool werden of worden nog gegeven in Westerheem, Meerstate, Elsanta, Waterrijck, St. Agnes en de Reigershoeve”, aldus Mirjam du Cloo.
